De juiste omvormer aansluiting (Infographic)

Dit artikel is speciaal geschreven voor installateurs en netbeheerders. Met dit artikel wil Fritts graag een einde maken aan onduidelijkheid in de markt. Fritts zegt hoe het zit. Daarom ben ik eens goed in de regelgeving gedoken en hier een handige infographic voor gemaakt.

Er zijn 2 onduidelijkheden waar ik al jaren mee zit en waar ik uit verschillende bronnen geen duidelijk antwoord op krijg. Na het bestuderen van de Elektriciteitswet, de Netcode, verschillende normen en de websites van de netbeheerders ben ik een heel eind gekomen maar zelfs nu nog niet 100% zeker. Ik nodig dan ook iedereen uit om op dit artikel te reageren zodat we echt 100% zekerheid hebben.

Omvormer aansluiten op het elektriciteitsnet. Hoe moet het?

Ik krijg heel vaak de vraag: Lex, mag ik omvormer met vermogen X aansluiten met een installatie automaat Y op hoofdzekering Z. Blijkbaar heerst er bij iedereen (consumenten en installateurs) verwarring.

De vragen zijn eigenlijk op de delen in 2 hoofdvragen:

1. Hoeveel vermogen mag je per enkele fase (1 fase of op 1 van de 3 fases) aansluiten?
2. Hoeveel vermogen mag de omvormer hebben (1 of 3 fase) t.o.v. de hoofdzekering?

1. Hoeveel vermogen mag je op 1 fase aansluiten?

Dit is ook een persoonlijke frustratie. Toen ik nog zelf zonnepanelen installeerde (tot 2014) kreeg ik regelmatig een aanvraag van klanten die een 1 fase aansluiting hadden met een relatief hoog verbruik. Ik weet vanwege mijn ervaring in het buitenland dat er een bepaald maximum is wat je per fase mag invoeden i.v.m. onbalans. In Duitsland is het maximale vermogen op 1 fase heel duidelijk geregeld (VDE 4105 standaard) en het maximale vermogen op 1 fase is 4600 Watt (20A). In België is het ook heel duidelijk geregeld (Synergrid C10/C11) en het maximale vermogen op 1 fase is 5000 Watt (21,7A).

Wat zijn de regels in Nederland?

In Nederland is de Netcode het belangrijkste document als het gaat om deze punten. De ACM (Autoriteit Consument en Markt) is de toezichthouder op de netbeheerders en is verantwoordelijk voor de Netcode. De Netcode is weer onderdeel van de Elektriciteitswet en dus verplicht.

Nadeel is echter dat de Netcode heel cryptisch omschreven is. En dat ook wel logisch want in 89 pagina’s staat alles beschreven. Van grote elektriciteitscentrales tot en met kleine aansluitingen. Er staat dus niet duidelijk dat een omvormer maximaal 5.000 watt op 1 fase mag zijn. Maar wat staat er wel in:

2.2.1.5  Aansluitingen waar naar het oordeel van de netbeheerder een grotere gelijktijdige schijnbare belasting dan 5,5 kVA, dan wel een met de netbeheerder in individuele gevallen overeengekomen hogere waarde, kan worden verwacht, worden, behoudens ontheffing van de netbeheerder, als driefasen-aansluiting uitgevoerd. Daarbij zorgt de aangeslotene voor een zo veel mogelijk gelijke verdeling van de belasting over de drie fasen.

De Netcode bepaald dat bij een belasting (afname of terugleveren) van meer dan 5,5 kVa (5.500 watt is 23,9A) een driefasen aansluiting verplicht is en de aangeslotene de drie fasen zoveel mogelijk gelijktijdig belast.

Voorbeeld:

De klant verbruikt 8.000 kWh en heeft voldoende dak om genoeg zonnepanelen te plaatsen. Hij heeft een 1 fase aansluiting van 35A. Ik ga bij die klant langs en maak netjes een voorstel van 6.000 wattpiek zonnepanelen op een omvormer van 5.000 watt. Maar de klant ontvangt ook een voorstel van een concurrent met 7.500 wattpiek aan zonnepanelen op een 6.000 watt omvormer. Ik zeg dat het zo niet mag en doe een voorstel om de aansluiting verzwaren met als gevolg: kosten voor verzwaring en meer kosten voor een 3 fase omvormer. En de uitslag laat zich raden: De klant ging voor de concurrent die het goedkoper kon leveren maar niet volgens de regels.

En wat schets mijn verbazing. Nog steeds krijg ik veel vragen per mail en op de Fritts Community of een 6, 7 of zelfs 8 kilowatt omvormer op een 1 fase aansluiting mag. Dit mag zeker niet.

2. Hoeveel vermogen mag de omvormer hebben t.o.v. de hoofdzekering?

Als het voorgaande fout gaat dan gaat dit al helemaal vaak fout. Op wat voor groep (zekering / installatieautomaat) moet de omvormer aangesloten worden? En hoe groot mag deze zijn in verhouding tot de hoofdzekering? Ook deze vragen krijg ik heel vaak. Een voorbeeld:

“Ik heb een 3x25A aansluiting, kan ik hierop een 3-fase omvormer van 15000Wp aansluiten? (m.a.w. verdeelt de omvormer 5000Wp over iedere fase?)”

Ook hier is de Netcode cryptisch maar duidelijk:

2.4.2.1 De beveiligingen zijn selectief ten opzichte van de beveiligingen in het net van de netbeheerder. De netbeheerder kan verlangen dat hiervan een berekening wordt gemaakt.

De beveiliging (groep, zekering, installatieautomaat) moet dus selectief zijn aan de hoofdzekering. Lees in dit artikel wat selectiviteit precies is.  In de praktijk moet de groep van de omvormer dus ongeveer 1,6 maal lager gedimensioneerd worden dan de hoofdzekering.

Terug naar de voorbeeld vraag. Een drie fase omvormer van 15.000 wordt aangesloten op een groep van 3x25A. Die is dus nooit selectief aan de hoofdzekering. Toch kan er wel 15.000 watt aan omvormer vermogen aangesloten worden maar dan verdeeld over minimaal 2 omvormers. Bijvoorbeeld een 7 en een 8 kilowatt omvormer. Deze worden aangesloten op een 3x16A groep en die zijn wel selectief aan de hoofdzekering.

Duidelijkheid in een infographic

Omdat ik het graag simpel hou heb ik het allemaal zeer sterk samengevat in een handige infographic.

De infographic is gebaseerd op de bronnen die ik nu heb. Mocht er iets niet kloppen dan hoor ik het graag en dan pas is het aan. Reacties (onderaan) zijn welkom.

Handhaving en bestraffing:

Regels zijn regels. Maar net zoals dat niet iedereen zich aan de snelheid op de snelweg houdt worden de regels op grote schaal overtreden. En dat lijkt wel logisch. Want ik heb mij als installateur altijd aan de normen en regels gehouden en dat heeft me een hoop klanten gekost. Van degene die willens en wetens (of onwetend) de regels overtreden heb ik nog nooit gehoord dat er een installateur bestraft is.

• Wie handhaaft er in Nederland?
• Is de klant of de installateur verantwoordelijk?
• En hoe vaak wordt een maatregel opgelegd?

Ik weet het niet.

Wat is jouw mening?

Hoe meer zonne-energie hoe beter natuurlijk. Het is altijd goed om naar de meest optimale oplossing te zoeken maar daarbij moeten de regels wel in acht gehouden worden.

Als je dit artikel leest weet je er ongetwijfeld veel van af. Ik ben dan ook benieuwd naar jouw mening. Klopt het allemaal wat ik heb geschreven? Of heb jij nog een andere aanvulling? Ik hoor het graag want Fritts informeert 10-duizenden consumenten per jaar en dat willen we zo goed mogelijk doen.