Selectiviteit en zonnepanelen

Hallo Lex,Met veel belangstelling heb ik je artikel gelezen, en praktijk en theorie verschillen nogal eens. Ik kom in de praktijk, met name bij agrarische bedrijven vaak tegen dat er een (kracht) groep even zwaar afgezekerd is als de hoofdzekering. Men heeft dan één of andere zware machine die dan alleen gebruikt kan worden als er voor de rest vrijwel niets wordt afgenomen. In strijd met de NEN.Tijdens een NEN cursus gehoord dat de NEN een norm is, en een norm is geen wet. (event. verzekeringseisen buiten beschouwing gelaten). De NEN1010 beoogt dat een installatie zowel veilig als doelmatig is. Bij a-selectiviteit is er geen sprake van een onveilige situatie (mits de kabelberekeningen kloppen), hooguit van een ondoelmatigheid. Bij een overbelasting zou je totale bedrijf plat kunnen gaan, i.p.v. een deel van de installatie.Praktisch gezien zie ik niet zoveel bezwaar om een omvormer gelijk te zekeren op de grootte van de hoofdzekering. Let wel op dat de nominale stroom beneden de waarde van de hoofdzekering is. De zekering van de omvormergroep wordt alleen bij calamiteiten (kortsluiting) aangesproken. Bij maximaal bedrijf zal in de praktijk de stroom door de hoofdzekering kleiner zijn dan de stroom door de groepszekering omdat er in de rest van de installatie altijd wel een gebruiker actief is. Ik weet het, geen NEN, wel praktijk.

Hallo Klaas,Dat de praktijk afwijkt van de theorie is natuurlijk logisch. We rijden ook wel eens te hard op de snelweg. Maar het mag niet.Zoals ik in de tekst schrijf gaat het niet alleen om de NEN maar met name om de netcode:De netcode is onderdeel van de electriciteitswet en dus moeten we daaraan voldoen. In de netcode staat letterlijk: De beveiligingen zijn selectief ten opzichte van de beveiligingen in het net van de netbeheerder. De netbeheerder kan verlangen dat hiervan een berekening wordt gemaakt.Het is dus niet per se onveilig als alles juist is gemonteerd maar het mag gewoon niet vanuit de netcode. De netbeheerders kunnen hier streng op zijn en boetes uit delen.Een ander punt is dat wat de netbeheerders zelf opleggen en dat is bijvoorbeeld dat er bij een 35 A aansluiting maximaal 34.8 A gevraagd of terug geleverd mag worden. Als je in deze situatie dus 2 omvormers gebruikt die gezamenlijk niet meer dan 34,8A kunnen leveren en deze wel selectief afzekerd met bv 2x 20A installatieautomaat dan mag het dus wel.Selectiviteit zegt dus niet alles over het maximaal te plaatsen zonnepanelen. Met name voor agrariërs zijn er nu zelfs systemen die zorgen dat er nooit meer dan 3*80 ampère terug geleverd kan worden. Deze systemen zijn dus selectief en voldoen aan alle normen. Op deze manier kunnen ze meer plaatsen dan normaal gesproken mogelijk zou zijn. Er gaat welliswaar mogelijk opbrengst verloren op echt mooie dagen maar omdat ze vaak voldoende eigen verbruik hebben voor bijvoorbeeld koeltanks valt dit erg mee.Zo zie je maar dat er met een beetje logica een hoop mogelijk is wat voldoet aan de wetgeving en de normen.Groeten,Lex

Beste Lex,Interessante informatie, alleen jammer van de vele taalfouten. Dit komt niet echt professioneel over.Vriendelijke groet,Piet

Beste Peter,Bedankt. Ik ben professioneel in mijn vakgebied en absoluut geen talenwonder. Ik sta wel open voor verbeteringen en suggesties. Dus ik hoor het graag dan pas ik het aan.Groeten,Lex

Beste Lex, In mijn situatie heb ik 3x 25A hoofdzekering en ik wil 3800Wp aan op 1 fase. Mijn omvormer heeft een maximale uitgangsstroom van 16A.De installateur adviseert op 20A af te zekeren maar zegt dat dit niet mag conform NEN1010, maar heeft geen specifieke berekening gemaakt.Met jouw informatie kom ik tot de conclusie dat het plaatsen van een 20A automaat met B-karakteristiek geen probleem moet zijn. Deze is voldoende selectief voor de 25A C-karakteristiek automaten (waaruit de hoofdzekeringen bestaan). In mijn situatie heb ik 1 fase welke niet voor wcd's gebruikt wordt (alleen voor 3-fasen kookplaat), en deze fase kies ik. Heeft als voordeel dat ik de zaak nagenoeg geheel scheid van de rest van de woning.Theoretisch zou ik ook een 16A B automaat kunnen plaatsen voor het PV-systeem, maar dan is er bij langdurig volle zon risico op een afschakeling en dat wil ik natuurlijk niet. Schijnt ook niet bijster goed te zijn voor de PV-installatie/omvormer zelf.Kort en goed kan ik dus gewoon een 20A B-karakteristiek groep/automaat (laten) plaatsen bovenop de 25A C-karakteristiek hoofdzekeringautomaat. Voor de veiligheid is een aardlekautomaat het meest verstandig.Op/aanmerkingen op mijn visie?Dank en groet, Jan

Beste Jan,Een 20A automaat is niet selectief aan de 25A C karakteristiek hoofdzekering en mag dus niet.De 16 A automaat op een 3680 Watt omvormer is geen enkel probleem. Daar zijn de 3680 Watt omvormers juist voor gemaakt. Een 16 A automaat slaat namelijk ook niet zomaar af bij 3680 watt. Dit doet hij pas bij circa 18 A. En waarom zou het niet goed zijn?Dus gewoon een 16A automaat is prima.Succes.Groeten,Lex

Hallo Lex,Ik heb een vraag over het afzekeren van zonnepanelen. De bedoeling is om een set van 2000wp aan te schaffen. Ik heb op zolder geen aparte groep zitten alleen een wcd waar de ketel op zit. Verder zitten er op deze groep een paar lampjes van zolder en slaapkamer. Moet ik wel een aparte groep aan laten leggen voor de zonnepanelen of is er nog een andere oplossing? Ik bedoel dus te zeggen dat deze groep niet heel zwaar belast wordt.M.v.g., René

Hallo René,Een omvormer boven de 525 watt moet altijd op een aparte groep afgezekerd worden. Als de groep is op te splitsen is een onderverdeling mogelijk echter dan moet je 100% zeker weten dat de kabel direct naar de meterkast loopt. Dit gebeurt bijvoorbeeld op een wasmachine groep.De mate van belasting maakt dus niet uit.Groeten,Lex

Nog even een aanvulling op het verhaal van Jan Veen. Een omvormer levert een vermogen. Vermogen is spanning x stroom. Wanneer de omvormer veel vermogen levert zal de spanning (zeker vlak bij de omvormer) iets oplopen. Gevolg is dat de geleverde stroom in de praktijk vaak lager is dan de te verwachten stroom. Let op, de netspanning is niet overal altijd constant, en op een locatie met een zwak net verandert de spanning meer dan op een sterke plek. En (uiteraard) let op de combinatie vermogen en lengte leiding, zorg voor voldoende leidingdiameter. Het prijsverschil voor een dikkere kabel is door lagere verliezen vaak binnen enkele jaren terug verdient.

Hallo R. Snoek,Bedankt voor de aanvulling. Klopt inderdaad.Spanningen in het land zijn vaak 230 plus. Met invoeden stijgt dit vaak naar 235 plus.Bij zware apparaten in de buurt kan de spanning ook lager liggen. Dan werkt het weer omgekeerd.Groeten,Lex

Hoi Lex,In je artikel zie ik afschakelcurves van installatieautomaten en smeltveiligheden afgebeeld alsof de curve één lijn is, terwijl het in werkelijkheid om een bereik gaat. Zeker weten wanneer een overstroombeveiliging afschakelt doe je namelijk niet. Schneider Electric heeft hier een handige tool voor: Curve Direct http://www.schneider-electric.nl/sites/netherlands/nl/ondersteuning/software-download/curve-direct-v_3_4.pageDaarmee kun je afschakelcurves van installatieautomaten en/of smeltveiligheden over elkaar leggen om te zien of combinaties selectief zijn. Hierbij wordt ook gelijk duidelijk dat veel gebruikte combinaties helemaal niet volledig selectief zijn. Daarnaast loop je er met automaten natuurlijk sowieso tegenaan dat selectiviteit maar gegarendeerd is tot een bepaalde kortsluitstroom (B=3x, C=5x en D=10x In).Mijns inziens blijft selectiviteit dus vaak een lastig verhaal. Terugvallen op de regel van een factor 1,6 of twee stappen omlaag is dan een vuistregel die aangehouden zou kunnen worden, hoewel ook niet absoluut.Overigens is selectiviteit alleen verplicht t.o.v. de hoofdzekering (Netcode Elektriciteit), de NEN 1010 zegt hier verder niets concreets over, behalve dat een installatie "overzichtelijk" en "veilig" aangelegd zou moeten worden. Van selectiviteit is te beargumenteren dat dit de veiligheid verhoogd, bijv. i.v.m. het uitvallen van een deel van of alle verlichting.In de praktijk lopen we vaak tegen het volgende of een soortgelijk probleem aan: Hoofdzekering: 25A smeltzekering (gG) en omvormer 3680W (16A). Het blijkt echter lastig/niet mogelijk een aparte kabel/draden naar de meterkast te trekken, dus wordt de wasmachinegroep gebruikt en op zolder opgesplitst d.m.v. een zonnestroomverdeler (bijv. de ZV16 van ABB). Hier zit naast een hoofdschakelaar een B16 30mA alamat voor de wasmachine en een B16 installatieautomaat voor de omvormer. In de meterkast wordt de voormalige wasmachinegroep verplaatst naar vóór de aardlekschakelaar (direct achter de hoofdschakelaar). De vraag is echter of dit een B16 moet blijven of beter een B20. Wij laten hierbij de B16 gewoon zitten, hoewel niet selectief met de automaten op zolder, maar in ieder geval wél selectief met de hoofdzekering.

Lex, Hartelijk dank voor alle enorm nuttige informatie. Ik heb net een zonneinstallatie gekregen en zou graag jouw mening horen: Mijn panelen leveren 4860 Wp. Ik heb een omvormer met spec: Max uit: 5000 VA, Nom. uit 4600W, Max AC stroom 22A. Er is een XMVK, 3 x 2,5 vierkante mm kabel (ca 15 m) van de omvormer naar de installatieautomaat (EMAT EGN16-32 B20). De hoofdschakelaar is Hager 63A. Ik denk dat de kabel een tikje mager is, maar wel kan (levert volgens mijn berekeningen 2% verlies bij 22A, maar minder bij gemiddelde stroom) en zit dacht ik tegen maximum van aanbevolen belasting aan. Maar zou de installatieautomaat niet beter 25A kunnen zijn (aannemend dat zo'n automaat bestaat), gelet op de mogelijk te verwachten maximale stroom op de best mogelijke dag? Ik wil niet een tijdje op reis zijn en dan thuis komen en de zonne-installatie op 0 zien staan omdat de automaat is aangesproken. Wat bepaalt eigenlijk het amperage voor de automaat: beveiligt het de kabel of beveiligt het de omvormer? Ik ben benieuwd. Vast erg bedankt! Loek.

Hallo Loek,De kabel is inderdaad een beetje krap maar kan wel op basis van jouw info. Ik kom op max. 1,75% en op jaarbasis 0,75% verlies. Dus prima.Ik denk dat de automaat op 20A is gekozen i.v.m. je hoofdaansluiting. Kan dat?De automaat zal op basis van het vermogen van de zonnepanelen niet snel uitschakelen. Een automaat heeft een uitschakel karakteristiek en je moet echt lange tijd 1,13 maal 20A is 22,6A stroom hebben voordat hij uitschakelt. Dat zal niet snel gebeuren.Maar 25A zou inderdaad logischer geweest zijn. De automaat beveiligd de kabel op overbelasting en kortsluiting. Op de omvormer heeft deze geen effect.Veel plezier met de zonnepanelen!Groeten, Lex

Hallo Lex, Bedankt voor het informatief artikel. Ik zit met een vraag m.b.o. situatie 3. Bij het plaatsen van een 12 kW omvormer met een 3-fase aansluiting en een 25A hoofdschakelaar in de meterkast, mag ik dan een 20A automaat voor de PV-groep installeren? Wat zijn dan de beinvloedingsfactoren (behalve de afschakelkarakteristieken), welke mee moeten worden genomen in een berekening? Welke normen zijn hier van belang?Alvast bedankt voor de antwoord. Groeten, Jonathan

Beste Lex, Even een vraagje over een aansluiting van 3x80 ampère, uit jou verhaal maak ik op dat ik hier dus wel 250 panelen van 260 Wp kan plaatsen als ik gebruik maak van 3 omvormers die elk 84 panelen aan kunnen van 260 Wp en dus elk op een totaal aansluiting komen van 22080 Wp. Met een zekering van 3x32 Ampère per omvormer blijf ik dus selectief en kan ik wel meer plaatsen op een dak.Klopt mijn redenatie??

Re: Tijdens kortsluiting worden de fase en de nul met elkaar verbonden.Dit is niet juist, want kortsluiting is iets dat is kortgesloten, of te wel onderbroken. Het juiste woord dient te zijn: Tijdens sluiting worden de fase en de nul met elkaar verbonden.

raar dat in al die jaren niemand je op de berg spelfouten heeft gewezen .. Betekent is doorgaans met een T, geldt met DT, tenzij het over euro's gaat, end ie fout komt nogal veel voor :-(

Dag Lex,Ik had een vraag over een pv systeem. Ik ben van plan om 34 panelen 300wp op 1 omvormer van 12000watt aan te sluiten. Ik weet dat er een 3fase hoofdschakelaar in de meterkast zit maar ben er nog niet achter met hoeveel ampère deze 3 fasen zijn afgezekerd. Mijn vraag is op wat voor installatie of aardlekautomaat dient de omvormer aangesloten te worden? Ik ben van plan om de installatie/aardlekautomaat gelijk achter de hoofdschakelaar te plaatsen. Ik zie uw reactie spoedig tegemoet. Alvast bedankt.

Als leerkracht elektriciteit was ik op zoek naar nuttige info omtrent installatieautomaten toen Google me hierheen leidde. Spijtig dat je nog steeds geen werk maakte van de spellingsfouten in het document. Ook spot ik hier en daar onjuistheden. Een voorbeeld vind je onder "Thermische beveiliging": "Door de stroom warmt het bimetaal op en verbuigt van vorm tot het moment dat deze een kortsluiting geeft en de automaat dus uitschakelt." Het bimetaal zorgt niet voor een kortsluiting (dat zou straf zijn) maar doordat het kromtrekt zal het duwen tegen het uitschakelmechanisme in de automaat, waardoor die uitschakelt. Kortsluiting binnen de automaat, zoals jouw tekst het aangeeft, is fysisch niet mogelijk in de installatieautomaat.

Hoi Lex, ik heb op mijn dak 17 x 320wp / totaal 5440wp. Dit zal ik nooit halen aangezien de panelen ook deels op Noord Oosten liggen. Ze lopen naar een SolarEdge SE5000 met direct daarachter een PV verdeler (waar een stopcontact voor wasmachine in zit). In die PV verdeler zitten twee automaatzekeringen van 16ampere. Er loopt vanuit daar een nieuwe leiding buitenom naar de meterkast en daar zit ook een 16ampere automaatzekering in. De hoofdaansluiting is 1 x 35ampere met een hoofdzekering van Stedin 25ampere.Klopt de installatie zoals bovenstaand? Ik heb het idee dat er een zwaardere hoofdzekering in moet van 35ampere. Maar wat moet & kan er dan in de meterkast en PV verdeler aan zekeringen? Want volgens mij mag een PV verdeler ook maximaal op 3680watt lopen (dus max. 16ampere zekering)? Dus mag hij wel direct naast een omvormer met een maximaal uitgangsvermogen van 5000 watt? Hoop dat je mij van informatie kunt voorzien.

Hi,Leuk artikel maar let even op je spelling, d en t wordt willekeurig toegepast. Dit betekent een nogal onprofessioneel ogende tekst.Succes met je site,Gr Boris

Bij zonnepanelen is er toch geen selectiviteit (meer) van toepassing ? Dus je kan toch gewoon een automaat gebruiken de (per fase) gelijk is aan de hoofdzekering..Misschien dit stuk updaten. Verder prima informatie !

Volgens Hager is vooral de doorlaatenergie I2t van de automaat bepalend voor de selectiviteit. Uit hun selectiviteitstabellen blijkt dat een B20 automaat selectief is t.o.v. een voorgeschakelde D-traag smeltveiligheid van 35A. Een B25 en B32 niet. Bron: Hager.nl, Zoek: selectiviteitstabellen, Kies: Technische bijlage installatieautomaten. Zie pagina 29.29 en 29.30.

Leuk artikel, maar ik ben gestopt met lezen omdat je spelfouten me toch teveel ergerden.

Wat als je omvormer niet selectief is, maar je wel export limit kan instellen omdat je een modus energiemeter hebt zoals bij solaredge. Mocht je dan geen enkele verbruiker in huis hebben dan regelt de omvormer af tot circa 20A per fase.