Onderstaand bericht is geschreven door onze contentpartner Senfal.
Misschien heb je er al eens van gehoord, misschien ook niet. Echter flexibele energietarieven, waar de prijs elk uur veranderd, kunnen vanaf volgend jaar werkelijkheid worden. Dit biedt kansen, want je kan straks je elektrische auto gaan opladen tegen groothandelsprijzen. Maar het roept ook vragen op. Wat betekent dit bijvoorbeeld als je zonnepanelen op je dak hebt?
Voordat we die vraag goed kunnen beantwoorden eerst een klein stukje achtergrond over hoe flexibele energietarieven tot stand komen en over hoe de elektriciteitsprijs is opgebouwd: Bijna elk huishouden in Nederland betaalt op dit moment een vast, of een hoog/laag tarief voor stroom. Op de APX – de groothandelsmarkt voor elektriciteit – varieert de prijs echter elke dag van uur tot uur. Grote bedrijven (met een aansluiting van groter dan 3×80 Ampère) kunnen hierop inkopen en kunnen hun stroomverbruik of –opwek daarop aanpassen. Tot nu toe is het voor de meeste kleinverbruikers met een aansluiting van 3×80 A of minder technisch gezien niet mogelijk om per kwartier afgerekend te worden.
De reden is dat de achterliggende systemen ter controle en verrekening tussen de leveranciers en andere partijen nog niet geschikt waren om de verrekening te doen. Echter, per 1 januari 2017 gaat dit veranderen. Netbeheer Nederland, – de organisatie waarin alle Nederlandse netbeheerders zich vertegenwoordigen – heeft namelijk laten weten dat per 1 januari 2017 de technische systemen van de netbeheerders in orde moeten zijn om het afrekenen van kleinverbruikers per kwartier mogelijk te maken. Net zoals bij de grootverbruikers.
Straks ook voor particulieren
Kleinverbruikers (vooral particulieren en kleine bedrijven) kunnen straks dus met hun werkelijke verbruik tegen de op dat moment geldende groothandelsprijzen afgerekend worden. Leveranciers blijven echter vrij om te kiezen welk aanbod ze aan consumenten doen. Naast het nieuwe aanbod zullen er dus ook gewoon hoog/laag en vaste tarieven blijven bestaan.
(Het is daarvoor natuurlijk wel nodig dat men hierop gecontroleerd kan worden. Daarom is dit tarief alleen beschikbaar voor mensen met een slimme meter. Deze stuurt één keer per dag het verbruik van elk kwartier van de afgelopen dag naar de netbeheerder. De energieleverancier vraagt dit verbruik vervolgens weer op bij de netbeheerders.)
Het verschil tussen een eenjarig contract met een hoog/laag-tarief en een contract op basis van de APX is vergelijkbaar met een vaste of een variabele hypotheekrente. Het variabele contract geeft beter de marktprijzen weer en heeft iets minder met risico-opslagen te maken. Zolang de rente daalt heb je liever een variabel contract, want dan zak je mee. Wanneer de prijzen stijgen heb je liever een vast contract, want dan betaal je minder dan de huidige marktprijs.
Op dit moment bestaat de elektriciteitsprijs per kWh uit een variabel en een vast deel. Het vaste deel zijn energiebelasting en opslag duurzame energie (ODE), met daaroverheen BTW. Voor 2016 is dat voor het verbruik onder de 10.000 kWh €0,1286 per kWh. De rest van de prijs is vrij te bepalen door de energieleverancier. Momenteel ligt dat bedrag incl. BTW op zo’n €0,045 per kWh (lager dan de prijzen van vorig jaar, die straks gehanteerd worden). Samen maakt dat nu zo’n €0,17. Dit betekent dat met 74% het grootste deel van de kWh-prijs gewoon vast staat.
Het overige gedeelte van de kWh-prijs bepaalt de energieleverancier. Deze baseert zich hiervoor grotendeels weer op zijn eigen inkoopkosten, welke in het geval van variabele prijzen bepaald worden door de APX. Deze APX-markt had incl. BTW in 2015 dagelijks gemiddeld zo’n 2,2 eurocent verschil tussen het goedkoopste en het duurste uur van de dag. Bij een gemiddelde elektriciteitsprijs van €0,17 betekent dit dus dat de prijs grofweg tussen de €0,16 en 0,18 zou variëren.
Zoals je hier kunt zien zijn de energietarieven op de groothandelsmarkt overigens erg laag. Momenteel liggen ze vaak tussen de 2 en 4 eurocent per kWh. Een energieleverancier kan daar nog een premie op leggen om zijn andere kosten te dekken, of hij kan de marktprijs direct doorberekenen. In het laatste geval zal het vastrecht wat hoger zijn. Het dient dan als als een soort abonnementsgeld voor de dienst die hij jouw levert: namelijk de toegang tot de elektriciteitsmarkt en het samenstellen en verwerken van een rekening.
Voor de opgewekte zonnestroom krijg je naast de saldering van de belasting bij de meeste leveranciers het leveringstarief vergoed. Dit betekent dat je het laagtarief in de nacht en in het weekend krijgt en op andere momenten (zo’n 34% van de tijd in 2015) geldt het hoogtarief. Het hoog-laagtarief is uiteindelijk ook een soort afspiegeling van de prijzen op de groothandelsmarkt. Hierdoor is de prijs voor stroom overdag hoger als in de nacht. Wat deze prijzen zijn, verschilt per leverancier, maar als we het even simpel benaderen door het gemiddelde van de APX-prijzen tijdens hoog- en laagtarief uren, dan was dat incl. BTW vorig jaar respectievelijk 4,4 en 5,4 eurocent.
Voor zonnestroom krijg je nu dus 34% van de tijd 4,4 cent en 66% van de tijd 5,4 cent. Daarmee kom je op een gemiddelde van 5,1 eurocent.
Als we er van uitgaan dat er bij variabele tarieven tegen de APX-prijzen wordt gesaldeerd, dan zou je in 2015 gemiddeld 5,3 eurocent ontvangen hebben. Bij 1000 kWh opwek scheelt het zo’n 2 euro per jaar. Dit verschil is zo klein, dat het ook makkelijk door andere invloeden teniet zou kunnen worden gedaan, zoals de invloed van het eigen verbruik en de verdeling van gemiddelde prijzen op de APX.
Weinig verschil in prijs
Medeoorzaak van het kleine verschil is dat energiebelasting grotendeels een vast bedrag per kWh is. Zou dit net zoals BTW een percentage van de energieprijs zijn, dan kan het voordeel al zo’n 4 keer groter worden. Het lijkt dan ook zeer interessant om met oog op een duurzame toekomst ook kleinverbruikers zo een stimulans te geven meer in te spelen op variabele energieprijzen.
Conclusie is dat het verschil tussen een dag-nachttarief, of een APX-gebaseerd variabel tarief erg klein is. Het heeft nauwelijks effect op de financiële opbrengsten van zonnepanelen.
