Dunne film is de toekomst
16 oktober 2009 
3 min. leestijd

Dunne film is de toekomst

Dit artikel is uit oktober 2009. Ondertussen is er veel veranderd in zonnepanelenland. Zie de laatste update over dunnefilm hier: Dunnefilm beter dan gewone zonnepanelen?

Bij aanschaf van zonne-panelen wordt meestal gekeken en vergeleken naar de prijs per watt piek. Echter deze vergelijking is voor een systeem in de praktijk niet terecht.
De specificaties die bij alle zonne-panelen geleverd worden zijn altijd de uitkomsten van tests onder standaard test condities.
Een wattpiek is te vergelijken met het brandstofverbruik van auto’s in liters per 100 kilometer. Om ze juist te kunnen vergelijken moet je ze allemaal testen onder dezelfde omstandigheden. Bijvoorbeeld bij 20 graden, geen wind, dezelfde bandenspanning en precies 100 km/u.


De standaard test condities(STC) van zonnepanelen zijn een celtemperatuur van 25 graden, een luchtmassa van 1,5 en een lichtinstraling van 1000W/m2. Net zoals een auto zelden onder standaard test omstandigheden zal rijden werkt een paneel ook weinig onder standaard test omstandigheden. In Nederland werken zonne-energie panelen slechts in 1% van tijd onder standaard test condities.

Standaard test condities is de praktijk.

De standaard test condities worden omschreven door 3 onderdelen. De celtemperatuur, de lucht massa en de lichtinstraling van de zon.

Celtemperatuur:

De celtemperatuur onder standaard test condities is 25°C. Dit is in de praktijk zelden mogelijk. Wanneer de zon echt schijnt zal een donker paneel al snel warmer worden dan 25°C. In Nederland zal een paneel meestal tussen de 30°C en 60°C zijn.

Luchtmassa:

De luchtmassa is een totaal van alle factoren in de atmosfeer. Het heeft onder meer te maken met waterdamp, activiteit van de zon, CO2 maar het belangrijkste is de hoek vanwaar de zon op de aarde schijnt. Zoals in het onderstaande figuur duidelijk wordt is dat een luchtmassa (AM) van 1.5 (STC) wordt bereikt wanneer de zon onder een hoek van 48,2° op de aarde schijnt. Deze omstandigheden hebben te maken met de tijd van het jaar, het uur van de dag en de andere omstandigheden.

Bron: http://www.newport.com/
Straling van de zon.

Bij standaard test condities wordt uitgegaan van 1000 watt per vierkante meter. In Nederland wordt dit bijvoorbeeld behaald op een mooie zonnige zomerdag zonder een wolkje aan de lucht.
Zoals in bovenstaande tabel te zien is heeft het diffuus licht een grote invloed op de straling. De energie van de zon kan hetzelfde zijn op een volledig heldere dag als op een heiige dag. Hieruit blijkt dan ook dat de plaatsing van een paneel niet het allerbelangrijkste is. In het Nederlandse klimaat komt de meeste straling diffuus op de aarde. En dit gebeurt met name in de ochtend en de avond.
In Nederland wordt de maximale opbrengst op jaarbasis gehaald met een paneel dat recht op het zuiden is gericht onder een hoek van 36°. Echter is recht op het zuiden natuurlijk niet ideaal als de zon opkomt en ondergaat. 36 graden is optimaal wanneer de zon in een hoek staat van 55 graden en in Nederland (52 NB) en gebeurt dat alleen in de maanden mei, juni en juli en dan nog alleen rondom de middag.

Triple junction techniek.
Sommige dunnefilm technologie maakt gebruik van Triple juntion techniek. Dit houdt in dat de zonnecel is opgebouwt uit 3 verschillende laagjes. Deze laagjes hebben allemaal andere eigenschappen waardoor ze een bepaald spectrum van de zonne-energie gebruiken.

Pleidooi Thinfilm


Zoals omschreven voldoen de Nederlandse omstandigheden totaal niet aan de standaard test condities. Voor het juist vergelijken van zonnepanelen is het daarom nodig te kijken naar praktijk testen.
Al in 1998 is een onderzoek gestart van het internationaal gerenommeerde ECN(Energy research Centre of the Netherlands, behorende tot de top-5 instituten op zonne-energie ter wereld) naar de opbrengsten van zonnepanelen in de Nederlandse praktijk omstandigheden. Hieruit bleek wel dat vergelijken op standaard test condities niet opgaat voor het Nederlandse klimaat. Het is namelijk appels met peren vergelijken. In het rapport uit juni 2000 (http://www.ecn.nl/docs/library/report/2000/c00067.pdf) schrijven zij zelfs het volgende: The case of the United Solar module is exceptional, as the STC efficiency is substantially lower than the low light level efficiency. Hiervoor is een jaar lang een huis in Eindhoven gemonitord. Uit vergelijkende testen bleek dat dit systeem toen al 10-15% meer kWh opbracht per wattpiek.

In navolging van de conclusie dat beoordelen op standaard test condities niet altijd voldoet hebben zij een aanbeveling geschreven voor het juist beoordelen van verwachte opbrengsten:
Energy rating procedure voor PV-modules(http://www.ecn.nl/docs/library/report/2005/c05097.pdf)

In Nederland moeten we ons dus niet blindstaren op wattpieken en rendementen van panelen. Waar dunnefilm goed toegepast kan worden is op platte daken. Omdat conventionele silicium panelen altijd schuin geplaatst dienen te worden vervalt een groot deel van het dak oppervlak in verband met schaduw vorming. Op 1 meter zonnepaneel moet ongeveer 2 meter vrij gehouden worden. Dus ook al is de directe opbrengst van conventionele panelen zelf hoger, per dakoppervlak kan dit veel lager uitvallen. Daarnaast is de eenvoud van het installeren van dunne film veel eenvoudiger en minder dakbelastend.

Over de schrijver
arjen stoelinga
Door

arjen stoelinga

op 19 Oct 2014

Zijn dunne film panelen een goed alternatief voor klassieke panelen? In welke situaties? In mijn situatie (oost-westligging; ik zou aan beide zijden van het dak panelen kunnen plaatsen)

Lex Schiebaan
Door

Lex Schiebaan

op 20 Oct 2014

Hallo Arjen,Ja dat zijn ze. Echter het rendement ligt lager dus je hebt meer panelen nodig dan met kristallijnen zonnepanelen.Over het algemeen worden aan oost-west gelegen panelen betere prestaties toegewezen echter onafhankelijk lange termijn onderzoek heb ik nog niet gezien.Mijn visie is dan ook vooral bij voldoende dak en vanwege esthetische aspecten.Groeten,Lex

Peter
Door

Peter

op 20 Nov 2014

Beste Lex,Persoonlijk geloof ik wel in de dunne film en ben dan ook van plan een systeem aan te schaffen. Waar ik nog niet uit ben is de omvormer. Ik het een dak op het zuid-westen onder een hoek van 15 graden helaas. Voordeel is wel dat er geen schaduw op het dak valt. Is een omvormer met optimizers, zoals Solaredge, dan aan te raden. Zou de meer investering van zo'n kleine € 1000,- het waard zijn? Ik heb zo mijn twijfels.Indien een normale omvormer wordt geplaatst, is het dan aan te raden om er één te nemen met meerdere MMP trackers. Ik denk dat ik straks 3 strings van 8 CIS panelen ga installeren.De installateur kan heel veel uitrekenen, maar heeft uiteraard ook maar beperkt aanbod.Bedankt voor je tijd en site :-).

Lex Schiebaan
Door

Lex Schiebaan

op 08 Dec 2014

Hallo Peter,Bij geen schaduw hebben Power Optimizers weinig toegevoegde waarde in de zin van meer opbrengst. CIS panelen zijn sowieso minder gevoelig voor schaduw. Dus financieel zou het niet veel meerwaarde geven.Groeten,Lex

Tom
Door

Tom

op 15 Feb 2015

Hallo LexIs het mogelijk om dit soort panelen verticaal tegen de topgevel te plaatsen en wat doet dit met de opbrengst. Mijn gevel ligt Z-ZO. ( ik vind panelen op het dak gewoon niet mooi en de verkoper van Hanergy bij de Ikea kon mij daar niets over vertellen.)alvast bedankt

Lex Schiebaan
Door

Lex Schiebaan

op 02 Mar 2015

Hallo Tom,Uiteraard is dat mogelijk. Verticaal aan de gevel levert uiteraard minder opbrengst maar nog steeds genoeg. Je kan dat eenvoudig zelf berekenen. Zie:http://zonneenergie.eu/opbrengst-zonne-energie-berekenen/Ik zou wel bij een gespecialiseerd bedrijf informeren want het is niet standaard.Succes.Groeten,Lex

luc vinck
Door

luc vinck

op 07 Apr 2015

hallo Lexzijn dunne film panelen buigzaam ik heb namelijk een rond dak.grt luc

Lex
Door

Lex

op 13 May 2015

Hallo Luc,In principe zijn er ook flexibele dunnefilm zonnepanelen te krijgen. Het probleem echter is dat ongeveer alle fabrikanten die dat in het verleden deden inmiddels failliet zijn.Maar we hebben een Nederlands bedrijf die zit soort zonnepanelen kan maken. En ze zijn nog mooi ook. Het enige probleem is dat ik niet zeker weet of ze kunnen leveren want ze zijn nog niet volop in productie.Zie: http://www.hyetsolar.nl/Als je wilt heb ik ook wel een contact persoon voor je. Laat maar even weten dan zoek ik het op.Groeten,Lex

Olaf
Door

Olaf

op 08 Apr 2015

Dag Lex,Als ik het goed begrijp levert dunne-film vooralsnog niet meer op dan de conventionele panelen? Als we de esthetica even buiten beschouwing laten (zonder panelen is immers het mooist), wat kan ik dan het beste op mijn schuine dak (35graden, zuid/zuid-oost, geen schaduw) plaatsen om zo hoog mogelijk rendement te genereren?En weet je ook het een en ander van thermodynamische panelen?Groeten Olaf(ik sta op het punt om mijn nieuwbouwwoning in opdracht te geven)

Lex
Door

Lex

op 06 May 2015

Hallo Olaf,Silicium panenelen hebben een (veel) hoger rendement dan dunnefilm panelen. Aan de onderkant van de poly panelen komen dunnefilm zonnepanelen nu in de buurt maar zeker niet verder.Met beperkt oppervlak kan je dus het beste kijken naar hoger rendement zonnepanelen.Bedoel je thermodynamische panelen in combinatie met een warmtepomp? Hier weet ik niet veel van af maar het interesseert me wel. Op de laatste zonne-energie beurs (Solar Solutions) zag je ook veel systemen waarbij de lucht achter de zonnepanelen gekoeld wordt en de warme lucht gebruikt wordt voor verwarming/koeling.Dit is nu met name in Frankrijk populair. Of het ook naar Nederland komt is nog even de vraag.Groeten,Lex

Frans
Door

Frans

op 13 May 2015

Hallo Lex,Ik ben nu al even aan het stoeien, wat te doen, zonnepaneel of dunne film!! De ligging van het dak is z/o, waar iets meer naar het oosten neigt zegmaar. Ook heb ik in de ochtend wat last van schaduw( boom) en in de middag gaat de dakkapel vervelend doen, weer schaduw dus. Of beide kanten van het dak gebruiken met de beste plekke voor de panelen? Ook heb ik aan de achterkant van de woning een aanbouw, daar komt zo rond een uur of 1 de zon op te staan tot 8 uur savonds zegmaar in de zomer maanden. In de ochtend met name betekent dit schaduw, de rest van de dag wel betere omstandigheden. Wat voor advies zou u mij geven?Bedankt alvast voor uw reactieGroetFrans

Lex
Door

Lex

op 03 Jul 2015

Hallo Frans,Schaduw blijft schaduw. Dunnefilm is inderdaad minder gevoelig voor schaduw maar dat ligt wel geheel aan de situatie. Het is dus niet zo dat je geen zorgen meer hebt want de opbrengst kan drastisch verlagen.Beter is om te kijken naar een omvormer technische oplossing. Bijvoorbeeld optimizers of micro omvormers.Afhankelijk van de situatie kan je dan gewone of dunnefilm zonnepanelen nemen.Succes.Groeten, Lex Schiebaan

Art
Door

Art

op 07 Nov 2015

Dag Lex,Ik overweeg ook dunnen film omdat ik wel de ruimte heb maar allemaal verdeeld in stukjes waarop standaard formaten moeilijk passen. Is dit überhaupt slim (met een dak vol op t zuiden zonder schaduw)? Maar heeft Dunne film echt de toekomst? TSMC (als een van de eerste aanbieders) is na 10 jaar failliet gegaan, begrijp ik en er zijn verder nog geen lange termijn testresultaten bekend, lees ik overal. Dus is het echt toekomstmuziek of een gok omdat je vaak pas na een x-aantal jaar het gaat terugverdienen maar die lange termijn zekerheid eigenlijk niet hebt?

Lex Schiebaan
Reactie plaatsen